Aktualności
„Trzy kobiety. Trzy drogi. Patriotyzm jako misja Uniwersytetu” – relacja z galerią zdjęć 12 IV 2024
12 kwietnia 2024 roku Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie rozpoczęło projekt „Trzy kobiety. Trzy drogi. Patriotyzm jako misja Uniwersytetu”, włączając się w program „Z kobietami - patriotkami”.
Św. Jadwiga Królowa, Hanna Chrzanowska, błogosławiona pielęgniarka i Emilia Wojtyłowa, matka Ojca św. Jana Pawła II to trzy bohaterki projektu, którego celem jest popularyzacja ich życia i działalności, a także na przykładzie tych wyjątkowych kobiet próba odpowiedzi na pytanie: jak patriotyzm może stać się misją? Działalność na niwie rodzinnej, wspierająca, wychowująca dzieci w duchu najwyższych wartości, działalność społeczna czy polityczna – patriotyzm może mieć różne oblicza. Konferencja była też świetnym czasem dla refleksji w jaki sposób z postaw tych trzech kobiet można czerpać wzorce na dziś.
„Uznaliśmy, że te kobiety bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób czy instytucji wpływały na losy zbiorowości, w tym także naszego świata akademickiego” – powiedziała Klaudia Cymanow-Sosin, prezes SAIP witając zaproszonych gości, także tych, którzy dzięki transmisji telewizyjnej JP2TV mogli śledzić wydarzenie poprzez łącza internetowe. Przypominając cele statutowe Stowarzyszenia dodała: „Misją Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie jest wspieranie Uniwersytetu i jego otoczenia społecznego, w szczególności działania związane z upowszechnianiem wiedzy o historii i teraźniejszości, promowanie wartościowych propozycji naukowych i dydaktycznych, organizowanie odczytów, seminariów czy konferencji (…)”.
Prelekcje i dyskusje w ramach wydarzenia, toczone wokół roli kobiet i ich znaczenia w świecie, rozpoczęto od przedstawienia postaci św. królowej Jadwigi, która jako król Polski działała na rzecz dobra państwa, Kościoła i swoich poddanych. O jej wyjątkowości mówił ks. prof. dr hab. Jacek Urban, dziekan Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego. Przypomniał jak doszło do tego, że Jadwiga została uznana przyrodzoną (czyli naturalną) Panią Królestwa Polskiego i została ukoronowana na króla Polski w wieku 10 lat, by móc rządzić krajem po osiągnięciu dojrzałości, czyli po ukończeniu 12 lat. Przypomniał trudne chwile i decyzje, z którymi musiała się mierzyć. „Można ją postawić w jednym rzędzie z najwybitniejszymi polskimi władcami. To ona sprawiła, że Polska rozszerzyła się terytorialnie poprzez unię z Litwą. Sięgała od Morza Bałtyckiego do Morza Czarnego. W 1387 roku Jadwiga przejęła i przyłączyła do Korony Ruś Halicką. Polska przez decyzje królowej Jadwigi stała się mocarstwem europejskim”. Ks. Urban mówił o trosce królowej o religię, kulturę, ludzi, język, a to właśnie jest patriotyzmem. Przypomniał historię „Psałterza floriańskiego”, którego Jadwiga jest fundatorką, a który stał się świadkiem języka polskiego tamtego czasu. I wreszcie przywołał kwestię jakże bliską uczestnikom konferencji, czyli odnowienie uniwersytetu przez królewską parę. „Umierając wszystkie swoje kosztowności Jadwiga przepisuje na uniwersytet. A utworzenie Wydziału Teologicznego miało fundamentalne znaczenie, umożliwiało bowiem kształcenie pierwszego pokolenia duchownych dla nowo ochrzczonej Litwy. To ona – Jadwiga – sprawiła współistnienie Polaków, Litwinów i Rusinów, katolików i prawosławnych” – zaakcentował ks. prof. J. Urban.
Dr hab. Tomasz Graff, prof. UPJPII z WHiDK dopełnił opowieść o szczegóły z życia Jadwigi, fakty z jej dzieciństwa, ale także o relacje z mężem. Uważa, że według źródeł małżeństwo królewskie było trudne, ale wyjątkowo zgodne, jeśli chodzi o sposób rządzenia krajem. Wspólnie m.in. występowali do papieża o mianowania, zwłaszcza w kwestii nominacji biskupich, wybierali tych, którym ufali. „W oficjalnych pismach Jadwiga podkreślała, że to jest jej mąż ukochany. – mówił T. Graff – Podkreślała, że jej małżeństwo jest prawowite. Chciała dać Jagielle i państwu polskiemu potomka. Przez wiele lat nie udawało się. Wreszcie była brzemienna. Prosiła o modlitwę i zaufanie Panu Bogu. Urodziła Elżbietę Bonifację, która zmarła po porodzie, tak jak Jadwiga”. Po przytoczeniu wielu faktów z życia królowej, przywołaniu podejmowanych przez nią decyzji, T. Graff skonkludował: „Skryba po śmierci Jadwigi pisał, że była najwspanialszym władcą ze współczesnych”.
Na los drugiego człowieka, choć żyjąca w warunkach i czasach zgoła innych, nie była obojętna także Hanna Chrzanowska, polska działaczka społeczna, pielęgniarka, która, poświęciła się chorym i najbardziej potrzebującym pomocy. Dr hab. Małgorzata Duda, prof. UPJPII przywołując uroczystość jej beatyfikacji w 2018 r. przypomniała jakim wielkim przeżyciem to wydarzenie było dla samych pielęgniarek. „Była to bowiem możliwość zobaczenia i docenienia powagi zawodu pielęgniarki.” – mówiła M. Duda – „Hanna Chrzanowska pokazywała, że profesjonalizm nie będzie pełny, gdy nie będzie dostrzeżony drugi człowiek. Wiele było bohaterek bezimiennych, ale ona wprowadziła do tego zawodu bardzo ważny aspekt – dała podwaliny pielęgniarstwu domowemu. To ona zapoczątkowała pielęgniarstwo rodzinne, społeczne, środowiskowe. (…) Wsparcie czysto medyczne jest pierwszorzędne, ale otoczenie jest bardzo ważne. Człowiek musi czuć, że jest ważny. Bo nie ma nic gorszego jak człowiek choruje i umiera sam”. Dlatego prof. UPJPII M. Duda zwróciła się do uczestniczącej w konferencji młodzieży: „Zainteresujcie się wolontariatem, chociażby na chwilę, bo to dar, który nie każdy może posiąść widząc człowieka chorego i słabszego”. Podziękowała wszystkim, którzy pomagają chorym i wymagającym pomocy, bo to niezwykle ważne, także w perspektywie starzejącego się społeczeństwa.
Ks. dr hab. Grzegorz Godawa, prof. UPJPII kontynuując refleksję nt. życia i działalności Hanny Chrzanowskiej mówił o niej jako o patronce hospicjów domowych, pielęgniarek i pracowników socjalnych, bo wszyscy oni upatrują w błogosławionej swój wzór, do czego także ks. Godawa osobiście się przyznaje, zwłaszcza, że pracuje i mieszka obecnie przy parafii św. Mikołaja w Krakowie, gdzie pochowane są doczesne szczątki Hanny Chrzanowskiej. Podkreślił, że Hanna Chrzanowska była mistrzynią budowania bliskości. „Ona czuła bliskość z drugim człowiekiem, z czego jest najbardziej znana, ale też z przyrodą, kulturą, z samą sobą, z Bogiem. Z Bogiem, od którego nabierała sił (m.in. przeżywając rekolekcje, dni skupienia w podkrakowskim Tyńcu, ale także podczas wypraw w Tatry), by wracać stamtąd umocniona do człowieka”. Ks. Godawa wspomniał też o jej bliskości z Karolem Wojtyłą, który uczył się od niej postępowania z chorymi. I dla nas „może być Hanna Chrzanowska nauczycielką, mistrzynią budowania bliskości – wymagającej, często trudnej, ale bardzo głębokiej, dającej jej i innym wiele satysfakcji i radości”.
Nela Łabińska, pielęgniarka, wiceprezes Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych, kontynuatorka myśli Hanny Chrzanowskiej przytoczyła słowa św. Ignacego Loyoli: „Żyj tak, aby ślady twoich stóp przetrwały Cię – tych śladów błogosławiona Hanna Chrzanowska pozostawiła bardzo wiele – mówiła. Świat potrzebuje miłosierdzia. Urodzona w rodzinie profesora Chrzanowskiego, urodzona w salonach zeszła do piwnic, by tam ratować ludzi. Studiując polonistykę wybrała zawód pielęgniarki. Uczyła, żebyśmy my pielęgniarki nie pochylały się nad chorym, ale przed chorym”.
Kolejną kobietą, o której dyskutowano w Sanktuarium św. Jana Pawła II była matka trójki dzieci Emilia Wojtyła, z domu Kaczorowska, której patriotyzm realizował się w rodzinie. „Spotykały ją w życiu sytuacje dramatyczne. Ale ona nie uciekała od rzeczywistości. Jakby na przekór wszystkiemu ta kobieta miała w sobie ogromny optymizm i nadzieję. Wiedziała, że z problemami człowiek musi zmierzyć się sam” – mówił ks. dr Łukasz Piórkowski dyr. Muzeum Dom Jana Pawła II w Wadowicach, podkreślając jak Emilia Wojtyłowa miłość do swojego kraju realizowała jako matka, żona, budując bardzo świadomie relacje w rodzinie i społeczeństwie. O. dr hab. Michał Legan OSPP odniósł się do zarzutów jakie czasem padały w stosunku do Jana Pawła II, iż jego uwielbienie Maryi brało się ze straty i związane było ze śmiercią mamy. „Strata matki była momentem w młodości zapewne dla Karola Wojtyły najdramatyczniejszym, ale to Emilia Wojtyłowa wychowała Jana Pawła II do wielkiej i mądrej maryjności” – podkreślał o. Legan.
Ks. Tomasz Szopa, kustosz Sanktuarium dodał, że to przekładało się z kolei na głęboki szacunek Jana Pawła II do kobiet, bez względu na ich wyznanie, narodowość czy wiek, co wiele z nich do dziś podkreśla. „A brało się to właśnie z wyjątkowej relacji z Matką Bożą” – podkreślił.
Wykład „O patriotkach na kartach Biblii – Starego i Nowego Testamentu”, podsumowujący wszystkie trzy panele, wygłosił o. dr Marcin Ciechanowski OSPEE mówiąc o wzorze kobiecości i patriotyzmu.
Rektor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie ks. prof. dr hab. Robert Tyrała podziękował za organizację konferencji Klaudii Cymanow-Sosin i wszystkim za uczestnictwo. „To nie tylko była okazja do tego, by te trzy wspaniałe kobiety lepiej poznać, ale popatrzeć na nie także jako na ważne filary Polski i Kościoła”. A mówiąc o ich wyjątkowych dziełach przypomniał słowa dziennikarki, watykanistki, Valentiny Alazraki-Crastich na temat szacunku Karola Wojtyły i później papieża Jana Pawła II właśnie do kobiet. „Podczas swojego wykładu, tu w Sanktuarium św. Jana Pawła II, w styczniu 2023 roku doktor honoris causa naszego Uniwersytetu Valentina Alazraki, mówiła o swoich spotkaniach z papieżem Janem Pawłem II. Mnie utkwił w pamięci ten fragment jej wystąpienia o szacunku Karola Wojtyły do kobiet. Mówiła wówczas: W papieskim samolocie na początku były tylko dwie dziennikarki, a on zawsze miał dla nas więcej gestów czułości i bliskiej relacji niż dla naszych kolegów mężczyzn. Miał głęboki podziw dla kobiet, z zamiłowaniem mówił o «kobiecym geniuszu», ale to, co było naprawdę znamienne, to naturalność jego relacji z nimi. Zachowuję te obrazy i wspomnienia jako wielki skarb. Może i my powinniśmy zachować jako skarb w naszych sercach to spotkanie dzisiejsze z wyjątkowymi kobietami naszej Ojczyzny i Kościoła?” – zakończył ks. rektor. [PEŁNY TEKST WYSTĄPIENIA]
Na koniec spotkania wyświetlony został film pt. „Wojtyłowie. Drogi do świętości” w reż. Piotra Kota, opowiadający historię rodziny, z której wywodził się późniejszy papież i święty Jan Paweł II.
Zapis transmisji konferencji
